สถิติพื้นฐาน

ระดับการวัด: ข้อมูลเรามีรายละเอียดแค่ไหน

1. Nominal Scale: แตกต่างกันหรือเปล่า ชื่อไทย มาตรานามบัญญัติ มีความหมายคล้ายกับ “ชื่อ” ของข้อมูล เช่น ผู้หญิง ผู้ชาย สีแดง สีเขียว ข้อมูลประเภทนี้ไม่สามารถนำมาคำนวณได้
2. Ordinal Scale: ใครมากกว่ากัน ชื่อไทย มาตราการจัดลำดับ ละเอียดกว่า Norminal Scale ข้อมูลสามารถนำไปจัดลำดับได้ เช่น ช่วงอายุ 41–50ปี หรือ พี่น้องสามคน เรารู้ว่าพี่คนโตแก่สุด พี่คนรองอายุน้อยกว่าพี่คนโต น้องคนเล็กอายุน้อยที่สุด
3. Interval และ Ratio มาเป็นคู่เพราะระดับนี้หน้าตาคล้ายกันพอสมควร Interval Scale ชื่อไทย มาตราอัตรภาคชั้น ส่วนระดับ Ratio Scale นั้นชื่อไทย มาตราอัตราส่วน สองมาตราส่วนที่ว่านั้นระดับ Ratio ขะมีข้อมูลที่ละเอียดกว่า Interval นิดหน่อย แต่ถ้ามองเผินๆแล้วแทบจะไม่ต่างกันเลย ข้อมูลที่วัดในระดับ Ratio และ Interval นั้นสามารถนำมาคำนวณอะไรก็ได้ตามต้องการ ข้อมูลที่วัดได้ในระดับ Ratio บอกรายละเอียดอีกข้อที่ระดับ Interval ไม่ได้บอกคือตำแหน่งเลขศูนย์ หรือจุดที่ไม่มีค่านั้นอยู่เลยแม้แต่นิดเดียว หรือภาษาวิชาการเรียกว่า ศูนย์สัมบูรณ์ เช่น ข้อมูลเงินเดือน 0 บาท ซึ่งเลข 0 นี้แหละที่เป็นศูนย์สัมบูรณ์ เพราะหมายถึงไม่มีเงินเลยสักบาทเดียว ส่วนข้อมูลที่มีแต่ตัวเลข แต่ไม่มีข้อมูลของตำแหน่งเลข 0 ที่ชัดเจนหรือไม่เป็นค่าศูนย์สัมบูรณ์นั้นจะเป็นระดับการวัดแบบ interval เช่น ข้อมูลอุณหภูมิ 0 องศาเซลเซียส ดังนั้น interval ไม่สามารถเปรียบอัตราส่วนหรือจำนวนเท่าข้อมูลได้ เช่น กรุงเทพร้อนเป็น 3 เท่าของรัสเซีย เพราะ จำนวนความร้อนที่มีอยู่จริงนั้นไม่ได้เริ่มจาก 0 แต่ยังมีอุณหภูมิติดลบอีก ข้อมูลระดับ Ratio สามารถเปรียบเทียบอัตราส่วนหรือจำนวนเท่าข้อมูลได้ เช่น คนที่มีน้ำหนัก 50 กก. หนักเป็น 2 เท่าของคนที่มีน้ำหนัก 25 กก. ได้ เพราะจุดเริ่มต้นคือ 0 และไม่มีใครที่น้ำหนักติดลบ

ตัวเลขเหมือนกันแต่วัดได้หลายระดับ

สิ่งหนึ่งที่สำตัญเกี่ยวกับเรื่องระดับการวัดคือข้อมูลนั้นจะมีระดับการวัดแตกต่างกัน เพราะสาเหตุหลัก 2 อย่าง

1. ธรรมชาติของข้อมูล โดยข้อมูลบางอย่างสามารถวัดได้เพียงระดับการวัดแบบเดียวเท่านั้น เช่น ช้อมูลเรื่อง สี เพศ อาชีพ ที่อยู่ ข้อมูลแบบนี้ไม่ว่าจะเก็บอย่างไร เราจะได้ข้อมูลระดับ norminal
2. ผู้เก็บข้อมูล ใช้วิธีการเก็บระดับไหน Nonimal แต่ละร้านราคาต่างกัน Ordinal ร้านไหนแพงกว่ากัน Ratio. ร้านไหนราคาเท่าไหร่ ส่วนจะเก็บระดับไหน ก็ขึ้นอยู่กับผู้เก็บข้อมูลว่าต้องการใช้ข้อมูลที่มีรายละเอียดมากน้อยเพียงใด